[Morenita nr 29] Szkoła liturgiczna – ?BYĆ NA MSZY?, czy ?UCZESTNICZYĆ W EUCHARYSTII?? O nazwach Mszy świętej słów kilka?

Sprawowanie Eucharystii określane było na przestrzeni wieków różnymi nazwami. Niektóre z nich są do dzisiaj powszechnie znane i używane, inne znane są jedynie wąskiemu gronu historyków i liturgistów. W tym, ostatnim już artykule wprowadzającym, wart zapoznać się z niektórymi z nich.

1. Łamanie chleba (he klasis tou artou) ? to najstarsze określenie spotykane w pierwotnej gminie, użyte w Dz 2,42.46; 20,7

2. Uczta Pańska (Kyriake deipnon) ? 1 Kor 11,20

3. Eucharystia (hebr. berakah, toda) ? używana od końca I w., występuje m.in. w gnostyckich ?Acta Thomae?, syryjskiej ?Didaskalia?, w pismach Ignacego z Antiochii, Justyna, Ireneusza, Tertuliana i Hipolita. Powstała ona w wyniku tego iż łamaniu chleba towarzyszyła zawsze modlitwa dziękczynna. Poza tym oznaczała również konsekrowane dary chleba i wina.
Z tą nazwą łączy się również inna ? ?eulogia?. Wskazuje ona na Eucharystię jako posiłek .
Występuje w 1 Kor 10,16 jako ?kielich błogosławieństwa? (poterion tes eulogias). Wyrażenie to było często stosowane od III do V wieku. Używa go Cyryl z Jerozolimy w swoich ?Katechezach mistagogicznych?. Hipolit Rzymski natomiast posługuje się nim do określenia chleba spożywanego podczas agap (niekonsekrowanego) i to rozróżnienie przyjęło się w Kościele wschodnim, a w VI wieku w Galii.

4. Sacrificium, ofiara (gr. thysia) ? stosowane przez Cypriana i Augustyna , na terytorium łacińskim stosowano także nazwy: ?oblatio?, ?offerrere? ?sacrificari?. Do VI w. ?oblatio? była nawet zwyczajną nazwą Mszy świętej.

5. Dar (?kurbono? ? w lit. syryjskiej; ?patarag? ? w lit. armeńskiej).

6 . ?Zbliżać się?, ?przystępować? do Pana (?kurobho ? ? w lit .zachodniosyryjskiej; ?prosfora? ? w lit. wschodniej greckiej) ? termin stosowany przejściowo.

7. Sacrum (Etiopia, Arabowie), sancta, sacra.

8. Dominicum (Afryka ? męczennicy z Abiteny: ?sine dominico non possumus?).

9. Collecta (Afryka – zebranie, zgromadzenie, gr. ?synaksis?) ? określenie to dominowało od IV w., a następnie zostało zastąpione słowem ?Eucharistia?.

10. Liturgia (służba) ? od IX w.

11. Summum officium ? późne średniowiecze.

12. Missa (msza) ? Nazwę tę, najbardziej przyjętą i stosowaną w średniowieczu, jedni wywodzą od modlitw wysyłanych ku Bogu i nawiązują do XVII rozdziału ?Reguły? Benedykta, w którym mowa jest o ?missae?. Inni rozumieją to słowo jako specjalną czynność posłanego ? w nawiązaniu do hebrajskiego ?missah?. Jeszcze inni widzą tu związek z rzymskim zwyczajem rozwiązywania zgromadzenia, kończenia obrad (missa = dimissio ? imiesłów od mittere ? posyłać, dimittere ? wysyłać, odesłać). Jednakże zarówno druga jak i trzecia koncepcja nie są dzisiaj powszechnie uznawane.
Słowo ?missa? stało się określeniem Mszy św. w IV
wieku. Oznaczało nie tylko rozesłanie, jak twierdzą niektórzy, ale także sprawowanie liturgii godzin i celebrację Mszy św. w pełnym tego słowa znaczeniu.

13. Tajemnica (gr. mysterion, l.mn. mysteria) ? m.in. u Jana Chryzostoma; łacińską odmianą tego słowa jest ?sacramentum?.

14. W pierwotnym Kościele Eucharystię określano również krótkimi formułami:
a) Maranatha ? 1 Kor 16, 22
b) ?W górę serca? ? od III w.
c) ?Być z Panem? ? 1 Tes 4, 17; Flp 1, 22; 2 Kor 3, 4
d) Życie ? w punickiej mowie z czasów Augustyna