[Morenita nr 53] Szkoła liturgiczna
Dziś w Szkole Liturgicznej zamieszczamy fragmenty katechez na temat Triduum Paschalnego z listów pasterskich bp. Zbigniewa Kiernikowskiego. Mogą być doskonałą pomocą w naszym przygotowaniu się do Świąt Paschalnych.
Triduum Paschalne stanowi centralne wydarzenie roku liturgicznego. Coroczne obchody tego święta nie mogą jednak powodować jego spowszednienia ani prowadzić do rutynowego odbycia ceremonii. Każdego bowiem roku Tajemnicę Paschalną Jezusa Chrystusa celebrujemy w nowej sytuacji życiowej. Obchód Świąt Paschalnych co roku jest dla każdego z nas wydarzeniem nowym. To Pan Bóg spotyka nas na innym, nowym etapie naszego życia. Zdaję sobie sprawę, że odkrywanie siebie w tej dynamicznej i zmieniającej się rzeczywistości naszego życia nie jest dla nas czymś łatwym. Sami musimy podjąć wysiłek, ale potrzebujemy też stosownej pomocy. W tym słowie pragnę zwrócić uwagę na kilka spraw, aby pomóc w przygotowaniu się do Triduum Paschalnego i w przeżywaniu tych świętych dni.
Najpierw chcę przypomnieć, że Triduum Paschalne – choć obejmuje trzy dni – jest jednym wielkim świętem. Podczas tego święta celebrujemy wydarzenia związane z Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa. To Święto rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej sprawowaną w Wielki Czwartek wieczorem. W Wielki Piątek upamiętnia się Mękę Chrystusa. Natomiast w Wielką Sobotę Kościół nie sprawuje żadnej liturgii, poza Liturgią Godzin. Jest to czas trwania przy grobie Chrystusa oraz intensywnego oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Oczekiwanie to znajduje swoje wypełnienie w Wigilii Paschalnej, sprawowanej w Wielką Noc.
Ważne jest zatem, abyśmy wszyscy mieli świadomość, że ten czas Triduum – od Wielkiego Czwartku wieczora do wieczora Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego – jest czasem świątecznym i tak winien być przeżywany. Uświadomienie sobie tego i związanych z tym konsekwencji dla wielu może wiązać się z koniecznością przełamania w sobie wewnętrznych barier i porzucenia stereotypów związanych z niepełnym rozumieniem Triduum Paschalnego. Dni poprzedzające Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego z łatwością przeznaczamy na przygotowanie do Świąt, a nie na świętowanie. Nie można jednak dobrze przeżyć Święta Zmartwychwstania, gdy będzie ono oderwane od poprzedzających go wydarzeń, które Kościół zaczyna celebrować już w Wielki Czwartek wieczorem.
To trzydniowe celebrowanie wydarzeń paschalnych wymaga od nas, chrześcijan, zaangażowania, które najpierw wyrazi się w znalezieniu na nie czasu i – co za tym idzie – w odpowiednim przygotowaniu się do niego. Chodzi o przygotowanie zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Proszę więc, by każdy postarał się tak zorganizować prace porządkowe, zakupy i inne konieczne przygotowania, aby czas Triduum Paschalnego mógł być przeznaczony na świętowanie. Najlepiej byłoby, gdyby wszystkie zasadnicze prace porządkowe i przygotowawcze mogły być zakończone już przed Mszą Wieczerzy Pańskiej. Kieruję też prośbę do wszystkich wiernych, aby do spowiedzi przystąpili przed rozpoczęciem Triduum Paschalnego i w ten sposób weszli w to Trzydniowe Święto z odpowiednią postawą wewnętrzną. Dzięki temu także kapłani będą mogli właściwie przeżywać ten świąteczny czas i ze spokojem przygotowywać poszczególne celebracje.
Dla właściwego przeżywania liturgii ważne jest celebrowanie jej we właściwym dla niej czasie i z wyraźnym sprawowaniem składających się na nią znaków. Dotyczy to zwłaszcza Wigilii Paschalnej, której – zgodnie z zaleceniami Kościoła – nie należy rozpoczynać przed zachodem słońca, aby czytelna była zwłaszcza liturgia światła, a także wymowa samej nocy, która została zwyciężona przez światło Zmartwychwstałego.
Liturgia Wigilii Paschalnej nie jest liturgią Wielkiej Soboty, jak to jeszcze tu i ówdzie można słyszeć, lecz jest centralną i szczytową Liturgią Zmartwychwstania Pańskiego, otwierającą Pierwszy Dzień. Doniosłość tego Dnia wyraża się także w tym, że jest on przedłużony na całą Oktawę. Każdego dnia Oktawy mówimy o tym Dniu i go celebrujemy. W związku z tym, aby podkreślić charakter Nocy, która stanowi przejście do tego Pierwszego Dnia, nie należy rozpoczynać Liturgii przed zapadnięciem zmroku, to znaczy jeszcze za dnia sobotniego. Celebracja Nocy Paschalnej winna zakończyć się przed świtem niedzielnym.
Z całej dynamiki Celebracji Nocy Paschalnej, nocy Zmartwychwstania wynika, iż stosownym jest, aby kończyła się ona procesją rezurekcyjną. Naturalnie po zakończeniu procesji, Najświętszy Sakrament nie powinien być składany ponownie do Grobu, lecz do Tabernakulum. Co prawda przepisy mówią też o możliwości procesji rezurekcyjnej rano w Niedzielę Zmartwychwstania, kiedy nie została ona odprawiona w łączności z liturgią Wielkiej Nocy. W takim przypadku jednak ginie cała logika i wymowa Liturgii Wielkiej Nocy, gdy Najświętszy Sakrament po Liturgii, która celebruje Zmartwychwstanie, jest ponownie składany do Grobu, aby znowu być wyjętym z Grobu i czczonym w procesji?
